جامع اللغات [فرهنگ منظوم]محصول متغیر

فرهنگ منظوم جامع ­اللّغات را ادیبی به نام نیازی حجازی(یا نیازی بخاری) در نیمه دوم قرن دهم هجری تألیف کرده است. این فرهنگ حدوداً شامل 1600 لغت فارسی و عربی و غیره است که در 162 قطعه و 611 بیت، در هشت بحر عروضی، سروده شده است. با توجّه به آنکه تعداد اندکی از این­گونه فرهنگهای منظوم کهن شناسایی و نشر شده و جامع­ اللّغات نیز در سده ده تألیف شده و یکی از منابع فرهنگهای معروفی مانند جهانگیری و مجمع ­الفرس بوده و نسخه منحصر بفردی از آن موجود است، حائز اهمّیّت است. یکی از این ویژگی­های لغوی جامع­ اللّغات آن است که مؤلّف در تعریف بعضی از لغات، کلمات و ترکیباتی را می­آورد که نشان­دهنده زبان طبیعی منطقه و زمان او بوده است. شرفنامه مَنیَری(یا فرهنگ ابراهیمی) و صحاح ­الفرس از منابع نیازی در تألیف جامع ­اللّغات است. از جامع ­اللّغات دستنویس منحصربفردی در کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار، با شماره 3113/6، موجود است. چاپ فرهنگ حاضر نیز بر اساس تصحیح این دستنویس ارائه شده است.