طبایع الحیوان (عربی)- جلد 2-فایل PDF

طبائع الحیوان کتابی است از شرف الزمان مروزی در زمینۀ پزشکی و دامپزشکی که در آن اطلاعات و آگاهی‌های زیادی نیز از دانش‌های گوناگون فراهم آمده، و نویسنده در آن تجربیات شخصی و بالینی خود را در درمان بیماریها ارائه کرده، و آخرین دستاوردهایی بیماری‌شناسی، تشریح و داروشناسی را گرد آورده است. وی در نگارش این اثر از منابع طب یونانی همچون آثار بقراط و جالینوس، و طب اسلامی مانند آثار ابن‌ربّن و ابن‌سینا بهره برده است، و با وجودی که شمار زیادی از این آثار برای ما شناخته شده است، در میان آنها برخی آثار ناشناخته نیز به چشم می‌خورد. در باب‌های پنج‌گانۀ این اثر همچنین آگاهی‌های جغرافیایی در مورد ملل بزرگ جهان وجود دارد که با توجه به استناد به منابع اصیل و کهنی که برخی از آنها از میان رفته‌اند، حائز اهمیت به شمار می‌روند.

از جملۀ این آثار می‌توان به مسالک و ممالک جیهانی و منجّم اشاره کرد، و آنچه نویسنده در این اثر ذکر کرده، تکمله‌ای است بر کتاب‌های حدود العالم، زین الاخبار و برخی از آثار بیرونی.نویسنده در این اثر به‌طور مفصّل از حیوانات مختلف سخن گفته و افزون بر استناد به آثار جاحظ و ارسطو مشاهدات و تجربیات شخصی خود را نیز دربارۀ آنها بیان کرده است. در این اثر همچنین اطلاعات و آگاهی‌های تاریخی ارزشمند و مهمّی به چشم می‌خورد که از میان آنها اطلاعات و آگا‌هی‌های دوران زندگی نویسنده در دربار سلجوقیان و نیز سفرهای او به شهرها و سرزمین‌های مختلف اهمیت و ارزش بیشتری دارند، هرچند که در این میان اهمیت و ارزش آگاهی‌های بی‌شمار و فراوان عامیانه، جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی موجود در این کتاب را نباید از نظر دور داشت.