تاریخ بیهق مشهورترین اثر ابوالحسن علی بن زید بیهقی (490 – 565 ق.) و یکی از مهم‌ترین تاریخهای محلی ایران است. این کتاب چه از نظر سبک و روش تاریخ‌نگاری محلی و چه از نظر اطلاعات و آگاهیهای گرانبهایی که در خود جای داده است، یکی از ممتازترین آثاری است که در سدۀ ششم هجری به رشتۀ تحریر درآمده است. ابوالحسن بیهقی در این کتاب، جغرافیای تاریخی یکی از مهم‎ترین مناطق خراسان، یعنی بیهق را گزارش کرده و اطلاعات ذی‌قیمتی از اوضاع سیاسی، اجتماعی، مذهبی، فرهنگی و ادبی این منطقه و نیز برخی دیگر از شهرهای خراسان مانند نیشابور به دست داده است. آنچه ارزش و اعتبار این اثر را دو چندان می‌کند، گزارشهایی است که او از دیده‌ها و شنیده‌های خود ارائه کرده است که بسیاری از آنها یگانه و منحصر به فرد است و در هیچ منبع دیگری یافت نمی‌شود.

نزههالقلوب تألیف حمدالله بن ابی‌بکر مستوفی قزوینی (حدود 680- 750 ق) اثری چنددانشی به زبان فارسی است که تألیف آن در سال 740 ق صورت گرفته و به دانش‌های گوناگونی چون شاخه‌های طبیعیّات، گیهان‌شناسی و جغرافیا اختصاص یافته است. این اثر، از مبسوط‌ترین متون چنددانشی فارسی است که برخی بخش‌های آن – مانند جغرافیا- در زمینۀ خود از متون مرجع به شمار می‌آید. تاکنون چند چاپ از کلّ اثر یا بخش‌هایی از آن منتشر شده اما هنوز تصحیح قابل قبولی از آن منتشر نشده و به‌خصوص، کهن‌ترین نسخه‌های اثر مورد استفاده قرار نگرفته است. کتاب زیردست خواننده، شامل چاپ نسخه‌برگردان یکی از کهن‌ترین نسخه‌های کامل اثر، مورّخ 885 ق است که از دیدگاه تاریخ کتابت، دومین نسخۀ تاریخ‌دار نزههالقلوب به شمار می‌آید و از دیدگاه کامل بودن، حتّی بر نخستین نسخۀ تاریخ‌دار برتری دارد.

ابن‌کمّونه را می‌توان نمایندۀ یگانه تفکری دانست که در آن آرای فلسفی پورسینا، سهروردی، فخرالدّین رازی و عقل‌گرایی عالمانه با هم جمع آمدهاند. فرزانه‌ای که در تاریخ فلسفه جایگاه بلندی دارد. کتاب شرح الاشارات والتنبیهات که با روش علمی تحقیق و تصحیح شده است، گویاترین شرحی است که در تبیین داده‌های متن اشارات پورسینا نقش به‌سزایی دارد. این اثر، در قالب شرح مزجی بسیاری از مشکلات متن را حل کرده و از این رو می‌توان این شرح را یکی از منابع مورد اعتماد در حلّ مشکلات کتاب الاشارات قلمداد کرد؛ چرا که ابن‌کمّونه شرح خود را با قلمی شیوا و رسا به نگارش درآورده است.